Muziekhuis K.G. Quak

(met dank aan Wim Kranen)

Ieder verzamelaar van de Venlose vastelaovend op vinyl zal ze wel eens tegen gekomen zijn. Gedistingeerde plakkertjes met in zwierige zwarte letters op een goudkleurige achtergrond de naam van een bekende winkel: Muziekhuis Fa. K.G. Quak Gasthuisstraat 6 Tel. 2265 – Venlo. Op enkele 78-toerenplaten uit de jaren vijftig is het plakkertje zelfs in reliëfdruk uitgevoerd. Heel chique in zwart en goud. Een grammofoonplaat was in die jaren duidelijk nog een luxeproduct. Ik gebruik opzettelijk het woord plakkertje en niet stickertje, want laatstgenoemde term hoorde je vijftig jaar geleden niet. De plakkertjes zijn een typisch fenomeen. Eigenlijk zijn ze een uiterst beschaafde vorm van sluikreclame. Boekhandelaren hadden ze, zoals Wolters-van Wylick, Lebesque en Lektuurhal Kortooms, maar je komt ze ook tegen op de producten van de firma Gitsels, een in Venlo gevestigde kunsthandel en lijstenmakerij.

De oudste van de foto’s in deze blog dateert van voor de oorlog en laat de etalage van K.G. Quak Muziekhuis De Gramophoon zien. De pui heeft mooie ornamenten, de deur is een sieraad in Jugendstil. Later – in de tijd dat ik bij Quak kwam, in het begin van de jaren zestig – zag het exterieur van de winkel er soberder uit. Je liep eerst een portiek in, met rechts een kleine etalage en links een grotere. Quak had indertijd een nering in muziekinstrumenten, grammofoonplaten en… schertsartikelen. In de etalage lagen boekjes met titels als: ‘Humoristische sketches voor twee heren’ en ‘Moppen voor huwelijken en partijen’. Je kon er ook stinkbommen kopen, niespoeder, jeukpoeder en ijswater. Laatst genoemd goedje druppelden we op de stoel van de leraar. Met uitgestreken gezichten wachtten we nadien de reactie af. John Hofland (1940-2015), die ik enkele jaren geleden interviewde, had mooie herinneringen aan de winkel: “Mijn oma en tante van moederskant stonden in de zaak. Ze werden vaak de dames Quak genoemd, maar heetten in werkelijkheid Lies en Nellie Theelen. Karel Quak, de naamgever, was al overleden toen ik er kwam. Zijn naam is tot het einde blijven voortleven, die plakkertjes zullen daar zeker toe hebben bijgedragen.”

Kleinzoon John hielp in zijn vrije tijd mee in de winkel. In de jaren vijftig verkocht hij nog 78-toerenplaten. Hofland: “De 45-toerenplaatjes en LP’s kwamen pas later. De klanten zochten eerst tussen de voorraad en als ze hun keuze hadden gemaakt, zette ik de plaat op om een stukje als proef te laten horen. Als het vastelaovesplaatje van Venlo uitkwam, was het altijd extra druk. We verkochten ook muziekinstrumenten, ze stonden uitgestald in een achterkamer. Opa en oma woonden boven. Hun huiskamer was klein en laag. Er liep een draagbalk door het midden. Wanneer je daar onderdoor ging, moest je je bukken anders stootte je je hoofd. Ik ben enkele jaren geleden nog eens boven gaan kijken.”

De winkel van Karel Quak lag vanaf de Markt gezien aan de rechterkant  (eerste deur)

Gasthuisstraat jaren zestig, de jongen kijkt in de etalage van Quak (foto collectie Will Sorée)

Tegen Nieuwjaar werd het winkelassortiment kortstondig uitgebreid met vuurwerk. Aan de verkoop ervan waren geen extra veiligheidsmaatregelen verbonden. Gevraagd naar een fameus voorwerp, de nepdrol, die in deze tijd van het jaar in de etalage van Quak lag, schoot John Hofland tijdens onmiddellijk in de lach: “Weet je dat ik de bak, waarin die nepdrollen werden gemaakt, op zolder bewaar? Er zitten nog cementresten aan. We fabriceerden ze zelf in de keuken van mijn oma. Eerst werd van onder meer cement, meel en water een brij gemaakt. Daarvan werd een worst gerold en vervolgens de drollen gedraaid. Allemaal ouderwets handwerk! De drollen kwamen in de bak, die we in de oven van het keukenfornuis schoven. Na verloop van tijd waren ze ‘gaar’. De nepdrollen koelden af en werden tot slot bruin geverfd. Ze verkochten goed, hoor. Het waren nog de jaren van de eenvoudige humor. Vergeleken met nu lachten de mensen om hele simpele dingen. Zoals een nepdrol die je op Pakjesavond als surprise kreeg.”

Een vluchtig onderzoek in kranten via het onvolprezen internetprogramma Delpher leverde een aantal advertenties op in de Nieuwe Venlosche Courant. K.G. Quak adverteert vanaf 1925 tot en met 1944. De naoorlogse kranten zijn niet raadpleegbaar. We leren dat de ondernemer eerst gevestigd was aan het Maasschriksel 17 en alleen naaimachines repareerde. Vanaf medio 1926 stort hij zich, vanzelfsprekend alleen figuurlijk, op grammofoonplaten en pathefoons. Begin oktober 1926 verhuist Karel Quak naar het pand in de Gasthuisstraat.

Reageren? Stuur Sef Derkx een e-mail: floddergats@xs4all.nl.